DARÜLEYTAM

Yetimler Yurdu.

“Konya Darüleytamı (Konya Yetimler Yurdu)”, I. Dünya Savaşı yıllarında açıldı (1917). Sakinlerinin büyük bölümü cephe gerilerinden toplattırılan kimsesiz çocuklardan oluşan bu yurdu Vali Muammer Bey*, Miralay Ziya Bey, Konya Mebusu Şakir Bey, Düyun-ı Umumiye Konya Başmüdürü Osman Bey, Askerlik Şubesi Başkanı Binbaşı Vasıf Bey, Askerlik Şubesi Kâtibi Osman Bey, Askerlik Şubesi İaşe Subayı Sadettin Bey ile Belediye Meclisi üyelerinden Mehmet Muhlis (Koner*) Bey’den oluşan bir heyet kurmuştu. Darüleytam, Şehit Muhtar Bey İnas Mektebi’nin binasını bir süre kullandı. Islah-ı Medarisin* kapatılmasından sonra bu medresenin binasına taşındı. 1920 yılında erkek öğrenciler Köprübaşı Mahallesi’nde Hacı Hamdizade Hacı Hayrullah Efendi’nin okul hâline getirilmiş evinde bulunmaktaydı. Kız öğrenciler de muhtemelen medrese binasında barınmaya devam etmekteydiler. 1921 yılında Büyük Millet Meclisi’nin ayırdığı 10.000 liralık tahsisatla darüleytam için şehirde yeni bir bina yaptırılmaya başlanmıştır.

Konya Darüleytamında ana sınıfları ve iptidai sınıfları bulunmaktaydı. Bu sınıflar kurum binasında değil, şehirdeki çeşitli okullarda ders görmekteydiler. İptidai sınıfları, 1921 yılında Rehber-i Hürriyet Mektebi binasında, ana sınıfları da şehirdeki çeşitli ana mekteplerinde eğitim-öğretim almaktaydı. Darüleytam sadece okulun binasını kullanmakta, öğrencilerine kendi öğretmenleri vasıtasıyla eğitim-öğretim vermekteydi. Nitekim darüleytamda öğretmen kadrolarının bulunması bunu doğrulamaktadır.

Konya Darüleytamında 1917-1918 yıllarında erkek ve kız 250 çocuk barınmaktaydı. Kurumun beş öğretmeni, beş memuru ve 27 müstahdemi bulunmaktaydı. Ancak kurumun öğrenci sayısı sonraki yıllarda oldukça azaldı. Sakarya Muharebesi günlerinde 16’sı kız olmak üzere 48’e kadar düştü.

Darüleytamlar çeşitli aşamalardan geçtikten sonra, 30 Haziran 1921 tarihinde “Himaye-i Etfal Cemiyeti”, 1935 yılında da “Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu” adını aldı.

Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu bünyesindeki Konya Çocuk Yuvası 1961 yılında 0-18 yaş arası kimsesiz ve bakıma muhtaç çocuklar için yurt ve yuva olarak Aksinne Mahallesi’nde faaliyete başladı. 1977 yılında aynı bahçede 13-18 Yaş Erkek Yetiştirme Yurdu binası faaliyete açılarak 13-18 yaş arası çocuklar buraya taşındı. 0-12 yaş grubundaki çocuklara hizmet veren Çocuk Yuvası da kendi binasında faaliyetine devam etti. 1990 yılında yuvanın 0-6 yaş kısmı kapatılarak 2001 yılına kadar 7-12 Yaş Çocuk Yuvası olarak hizmet verdi. 2001 yılında eski hukuk fakültesi binası restore edilerek 0-6 Yaş Çocuk Yuvası olarak hizmete açıldı. 2004 yılında 13-18 Yaş Erkek Yetiştirme Yurdu, 13-15 ve 16-18 yaş olmak üzere iki ayrı binada faaliyetine devam etti.

Yaşlılara yönelik olarak Dr. İsmail Hakkı Işık* öncülüğünde Cemiyeti Hayriye Vakfı* tarafından yapılan Huzurevi binası, 1967 yılında “Dr. İsmail Işık Huzur ve Dinlenme Yurdu” adıyla bir blokta faaliyete başladı.1989 yılında B Blok (Yeni Blok), 2005 yılında C ve D, 2007 yılında da E Blok olarak şu an 350 kapasiteli beş blok halinde Dr. İsmail Işık Huzurevi ve Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi* ismiyle Köyceğiz Mahallesi’nde faaliyet göstermektedir.

Özürlülere yönelik Çumra, Ereğli ve İsmil rehabilitasyon merkezleri dışında, özel teşebbüs özürlü bakım rehabilitasyon merkezleri de SHÇEK’e bağlı açılmakta olup şu an bir merkez faaliyet göstermektedir.

Konya İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü 2010 yılı Temmuz ayı itibariyle iki erkek bir kız olmak üzere üç yetiştirme yurdu, Ereğli ve Konya’da iki çocuk yuvası, Konya ve Akşehir’de iki huzurevi, Çumra, İsmil ve Ereğli’de üç zihinsel özürlüler rehabilitasyon merkezi, bir kadın konukevi, bir aile danışma merkezi, bir gençlik merkezi ve üç çocuk evi gibi kuruluşlarla, evde bakım ücreti, özürlü kimlik kartı verme, evlat edinme, koruyucu aile, LÖSEV, aile danışmanlığı gibi alanlarda hizmet üretmektedir.

Konya İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü günümüzde Konya Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne dönüşmüş olup, bünyesindeki şu kuruluşlarla korunmaya, bakıma, yardıma muhtaç çocuklara, kadınlara, özürlü ve yaşlılara bakmak ve onları topluma kazandırmaktır:

Meram Sosyal Hizmet Merkezi

Merkez, 2013 yılının Kasım ayında Konya Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bağlı bir kuruluş olarak hizmet vermeye başlamıştır.

Hizmet Alanı: Konya ilinde mağdur durumda olan çocuk, kadın, erkek, engelli, yaşlı bireylere ve ailelerine koruyucu, önleyici, destekleyici, geliştirici hizmetler ile rehberlik ve danışmanlık hizmetleri bir arada ve ulaşılabilir biçimde sunulmasından ve koordinasyonundan sorumludur ve ilimizin tamamına hizmet vermektedir.

Yerleşim Planı: Merkez binası 3 kattan ibarettir. Kurum, Erkek Yetiştirme Yurdu ve Çocuk Evleri Koordinasyon Merkeziyle aynı bahçe içerisindedir. Zemin katta idari bölüm, ziyaretçi ve mülakat odası, Başvuru Tespit İzleme Birimi, Kreş ve Gündüz Bakım Evleri Birimi, İl Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ve toplantı salonu bulunmaktadır. 1. katta Engelli ve Yaşlı hizmetleri Birimi, Uygulama Birimi (Korunmaya Muhtaç Çocuklar, Sosyal Ekonomik Destek, Eğitim ve Danışmanlık, 5395 İl Koordinasyon ve Çocuk Hakları) Şehit Yakınları ve Gaziler Birimi ve Tahakkuk Birimi yer almaktadır.

Ereğli Sosyal Hizmet Merkezi

Yapım aşamasındadır.

Konya Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)

Dr. İ. Işık Huzurevi*

Akşehir Nasreddin Hoca Huzurevi Müdürlüğü

Kuruluş hizmet binası Akşehir Belediyesi ve Akşehir Korunmaya Muhtaç Kimseler Evi Yaptırma ve Yaşatma Derneğince yaptırılmıştır. Akşehir Nasreddin Hoca Huzurevi Müdürlüğü 40 yaşlı kapasitelidir. 14.11.2001 tarihinde MÜLGA Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü ile Akşehir Belediyesi ve Akşehir Korunmaya Muhtaç Kimseler Evi yaptırma ve Yaşatma Derneği aralarında yapılan protokol gereği MÜLGA Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğünün 19.02.2002 tarih ve 2002-203 sayılı yazısı ile işletim hakkı anılan kuruluşa verilmek suretiyle 04.09.2002 tarihinde yaşlı kabulü yaparak faaliyetine başlamıştır. Kuruluş binası; bodrum kat, idari kat, bayanlar katı ve erkekler katı olarak yapılmıştır. Bodrum katta kalorifer dairesi, mescit ve depolar bulunmaktadır. İdari katta ve 6 adet personel odası, mutfak ve yemekhane bulunmaktadır. Bayanlar katı 17 kapasiteli olup 10 yaşlı odası ve 1 toplantı salonu bulunmaktadır. Erkekler katı 23 kapasiteli olup 14 yaşlı odası bulunmaktadır.

Karatay Çocuk Evleri Sitesi Müdürlüğü

Kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak 13-18 yaş arası korunmaya ihtiyacı olan çocukları yatılı olarak bakım hizmeti vermek üzere 21.04.2014 tarihinde hizmete açılmıştır.

Kuruluş, bakım ve koruma ihtiyacı olan 13-18 yaş arası erkek çocukların bakımlarının sağlandığı aynı yerleşkede bulunan birden fazla evden oluşan, koruma ve bakımlarının sağlandığı bu süre içerisinde aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik çalışmaların yürütüldüğü yatılı sosyal hizmet kuruluşudur. 50 kapasiteli olup tam kapasite olarak hizmet sunmaktadır.

Kuruluştaki çocuklar yaş, fiziksel ve psiko-sosyal gelişimlerine göre gruplandırılmış olup kendilerine en uygun yaşam alanı oluşturulmuştur. Çocuklarımızın temel yaşamsal ihtiyaçlarının yanı sıra sağlık, eğitim, sosyal ve kültürel ihtiyaçları da karşılanmaktadır.

Kuruluşun tefriş ve bahçe düzenlemesi, Karatay Belediye Başkanlığı tarafından yapılmıştır.

Mevlâna Sevgi Evleri

Kuruluş, Konya Çocuk Yuvası ile M. Necati Çetinkaya Kız Yetiştirme Yurdu müdürlüklerinin, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı Bakım Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 13.12.2012 tarih ve 201/01-440 sayılı oluru ile 0-18 yaş gurubu çocuklara hizmet vermek üzere, 80 kapasite ile Mevlâna Sevgi Evleri Çocuk Yuvası ve Kız Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü adı altında birleştirilerek 01.01.2013 tarihinde hizmet vermeye başlamıştır. Kuruluş yıl içerisinde, çocuklara en iyi hizmet vermeye çalışmış, yıl içerisinde; kuruluşun tefriş ve bahçe düzenlemesi, başta Büyük Şehir Park ve Bahçeler Müdürlüğü ve özellikle Selçuklu Belediyesinin desteğiyle tamamlanmıştır. Şu anda kuruluşta fiilî olarak kalan 68 çocukla birlikte her gün mevcut sayı değişmektedir. 80 kapasitesine rağmen kayıtlı 243 çocuğa hizmet vermektedir.

Akşehir Nasrettin Hoca Sevgi Evleri

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak 0-12 yaş korunmaya muhtaç çocuklara hizmet veren kuruluş, 13.08.2013 tarihli bakanlık onayı ile açılmış, 13.09.2013 tarihinde Mevlâna Sevgi Evleri’nden gelen 16 çocuk ile faaliyete başlamıştır.

Kuruluş, 7 bloktan oluşmakta, 1 İdari bina yanında 4 adet 7-12 yaş, 2 adet 0-6 yaş olmak üzere 6 çocuk evi bulunmaktadır.

60 çocuk kapasiteli olan kuruluşta hâlen 30 çocuğa hizmet verilmektedir. Bunun dışında, koruyucu aile yanında 2 çocuk daha bulunmaktadır. Bugüne kadar 7 çocuk ailesine teslim edilmiş, 1 çocuk da il dışında teyzesine verilmiştir.

Kuruluş, 24 saat kesintisiz olarak hizmet vermekte olup, değişik yaş grubunda çocuklara hizmet veriyor olması sebebiyle çocuklar; yaş, cinsiyet ve verilecek hizmetin cinsine göre 4 gruba ayrılmıştır.

Bu gruplar normal bir ev ortamı gibi düzenlenmiş olup, bir grupta bir evde bulunan her şey bulunmaktadır. Temizlik, beslenme, barınma, eğlence ve dinlenme gibi tüm ihtiyaçları bu birimlerde karşılanmaktadır.

Ayrıca 1 çocuk durumundan ötürü Özel Rehabilitasyon Merkezinden eğitim almaktadır. Çocuklar 6 değişik okula devam etmektedir.

Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi

Kuruluş, Genel Müdürlük Makamının 09.07.2013 tarih ve 782 sayılı onayı ile müdürlük olmuş ve Aksinne Mahallesi, Aras Sokağı, Nu. 3/A Meram/Konya adresinde bulunan müstakil 2 katlı binasında hizmetini sürdürmektedir. Müdürlük bünyesinde; 1 müdür, 1 müdür yardımcısı, 7 öğretmen, 1 psikolog, 2 memur, 2 şoför, 1 yardımcı hizmetler personeli bulunmaktadır. Ayrıca 51 bakıcı anne, hizmet alım personeli olarak görev yapmaktadır. Müdürlük, 17 evde koruma ve bakım altında bulunan toplamda 86 çocuğa hizmet vermektedir.

Darüleytam öğretmen ve öğrencileri (Koyunoğlu)

KERİM SARIÇELİK, CEMİL PASLI

BİBLİYOGRAFYA

  • Sarıçam-Erşahin, 2007, 223; Avanas, 1998, 257; Karatay, 2007, 101; Soydan, 2003, 251; Aytekin, 2006, 22, 70; Çiftçi, 2008, 47; Komisyon, 1968, 56; Özbek, 1999, 11; Es, Arşiv; http://konya.aile.gov.tr/kuruluslarimiz/aile-ve-sosyal-politikalar-il-mudurlugu, 16.07.2016/14.10.