DERE KAYA BALIĞI

(Gobio Battalgilae) Yerel endemik balık.

İğ biçimindeki vücutları kuyruğa doğru gittikçe incelen dere kaya balıklarının boyu 10-15 cm, nadiren de 20 cm kadardır. Ağırlığı en fazla 120 gramdır. Başları büyük, pulları iri, üst dudakları incedir. Başın yüksekliği ile genişliği hemen hemen aynıdır. Boyları, vücut yüksekliğinin 4,1-4,6 katı kadardır. Ağızları ventraldedir. Bir çift bıyıkları vardır. Farenks dişleri iki sıralı ve 3,5-5,3, nadiren de 3,5-5,2 şeklindedir. Sırt, karın, kuyruk, bazen de göğüs yüzgeçleri üzerinde koyu renkli benekler mevcuttur. Dorsal yüzgeç on-on bir, anal yüzgeç ise sekiz-on kadar ışın taşır. Lateral çizgi üzerinde düzensiz şekilli sekiz-on adet koyu lekeler bulunur. Başın üzerinde, vücudun yan taraflarında ve sırtta küçük siyah lekeler vardır. Yan çizgide kır dört-kırk beş adet pul bulunur. Yüzme keseleri kemik kapsülle çevrilmiştir.

Dere kaya balığı genellikle çamurlu, milli zeminlerde yaşar. Mayıs-haziran aylarında akarsulardaki bitki ve taşların arasına 800-3000 kadar yumurta bırakırlar. Yumurtalar on beş-yirmi günde açılır. Erkekler iki yıl, dişiler üç yıl sonra eşeysel olgunluğa erişirler. En fazla sekiz yıl kadar yaşarlar. Dere kaya balığı, su niteliğine ve oksijen miktarına duyarlıdır. Larvaları sudaki planktonlarla, erginleri ise yumuşakça, kabuklu ve böcek larvalarıyla beslenirler. Yazın, iyi oksijenlenmiş sularda yirmi beş dereceye kadar yaşayabilirler.

Dere kaya balığının ekonomik değeri yoktur. Eti tüketilmez. Olta yemi olarak kullanılmaktadır. Beyşehir Gölü’ne dökülen sularda yaşayan bu balık türü, Konya’nın endemik hayvan türlerinden biridir. Neslinin korunması için gerekli önlemler alınmalıdır.

Gobio Battalgilae (dere kaya balığı)

M. ALİ KAYA

BİBLİYOGRAFYA

  • Kuru, 2004, 1-24; Erdemli, 1982; Yeğen, 2006.