DEREBUCAK

1- Kervansaraylar

Tol Han

Derebucak-Beyşehir karayolunun 3. km’sinde bulunan han bugün oldukça harap durumdadır. Kubadabad-Alanya arasındaki bağlantıyı sağlayan Selçuklu Dönemi kervansaraylarının ilk halkasını oluşturan hanın kuzeybatısında bir de sarnıcı yer almaktadır.

Tol Han kuzey-güney doğrultusunda 11x70 m’lik uzunluğu ve tek sahınlı kapalı mekânına giriş doğu cephedeki bir kapıyla sağlanmaktadır. Ortapoyam ve Şarapsa’da olduğu gibi dikdörtgen kesitli payandalarla desteklenmiştir. Köşe payandaları ise, dairevi formlu kuleler şeklindedir. Duvar örgüsü kireç harçlı moloz taş duvar şeklindedir. Mescit kısmı yapının doğu ucundadır ve girişi ayrı bir kapıdandır.

Yapıya ait kitabe parçalarında “Vakfedilmiş silsile halindeki han...” ve “altı yüz ... iki elhamdülillah” ifadelerinden XIII. yüzyılın ilk yarısına ait bir yapı olduğu anlaşılmaktadır. Şarapsa Han ve Ortapoyam Hanı ile benzerlik göstermektedir.

Ortapayam Hanı (Kireçli Han)

Derebucak-Aydınkent karayolu üzerinde yer alan han, Derebucak Tol Han ile Eynif Tol Han arasındaki bağlantıyı sağlamaktadır. Han, K. Erdmann’ın Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları adlı eserinde yer almaktadır.

Han, doğu-batı doğrultusunda 11x80 m ölçülerinde dikdörtgen bir plana sahiptir. Tek kapalı mekândan oluşan hanın girişi güneydendir. Giriş cephesi payandalarla desteklenmişken kuzeyi dağa yaslanmış vaziyettedir. Yapının batı tarafı kısmen ayaktadır ve duvar örgüsü kesme taş kaplamalı moloz taş duvar şeklindedir. Ortapayam Hanı’nın üst örtüsünün taş tonoz olduğu tespit edilmiştir. Tonoz kemerlerinden doğudan ikinci kemerin üzengi taşı insutu olarak yerindedir.

Hanın güneybatısında yapıya yaklaşık 15 m mesafede kare planlı bir başka yapı kalıntısı daha bulunmaktadır. Güneyden bir girişi ve girişin hemen sağında bir koridor şeklinde mekân bölümlenmesi olan bu yapı hana ait mescit veya farklı fonksiyona sahip bir kalıntı olmalıdır.

Ortapoyam Hanı (Kireçli Han) ve Tol Han bu plan düzenleri ile XIII. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen Şarapsa Hanı ile benzerlik göstermekte ve Kubadabad-Alanya arasındaki Selçuklu Dönemi kervansarayları arasında yer almaktadır.