DEVLE MAHALLESİ

Tarihî bir mahalle.

Karatay ilçesi sınırları içerisinde doğusunda İbnişahin, kuzeyinde İçkaraslan güneyinde Şerefşirin, batısında ise Şems Mahallesi ile çevrilidir. En güneybatı ucunda Hacı Ali Efendi Darülhuffazı* yer almaktadır. Petrol istasyonuna kadar Şerafeddin Caddesi’nin her iki tarafı da Devle Mahallesi sınırları içerisindedir. Bu noktada mahalle Şerefşirin Mahallesi ile âdeta iç içe gibidir.

Arapça kökenli devle kelimesi, “elden ele geçme; dönme; zaman, şans; devlet” anlamlarını kapsamakla birlikte mahallenin niçin bu isimle anıldığı bilinmemektedir. Bölgedeki tarihî eserler dikkate alındığında mahallenin tarihi Türkiye Selçukluları Dönemine kadar uzanır. Bu dönemde mahalle dış sur içerisindedir.

Kanuni Döneminde mahallenin hane sayısı on, nefer sayısı on dört; III. Murat dönemi Konya Tahrir Defterlerinde ise mükellef sayısı yirmi sekiz olarak tespit edilmiştir. Bu tespitlere göre o dönemlerde burası tamamen Müslümanların ikamet ettiği küçük bir mahalledir.

Büyük saraylardan birisi olduğu tahmin edilen Helvacı Mehmet Ağa Sarayı, Devle ile Şeref Şirin Mahallesi sınırındadır. Bu tespit, iki mahallede yapılan mülk satışlarına dayanmaktadır. Tarihî Karaaslan Sultan Türbesi ise, Devle Mahallesi sınırında, İç Karaslan Mahallesi’nin hemen başlangıcındadır.

Mahallede dört sokak, Muallim M. Ferit Uğur*, Hattat Mahbup*, Yalvaçlı Hoca ve Apalılar adlarını taşımaktadır. Ferit Uğur, Konya millî eğitim müdürü, önemli bir ilim-fikir adamı ve yazar; Yalvaçlı Hoca Konya milletvekili ve Cumhuriyet Döneminin ilk Konya müftüsü; Apalılar ise Avukat Mehmet Ali Apalı’nın* aile unvanıdır. Bu mahalle halkından olmaları dolayısıyla üç sokağa onların isimleri verilmiştir. Yalvaçlı Hoca’nın evi 19 Mayıs İlkokulunun güneydoğu köşesindedir.

Konya’nın meşhur hattatlarından Hattat Mahbup Efendi (1259/1843-1315-18) ise Bordabaşı Mahallesi’nde dedesinin evinde dünyaya gelmiş, sonradan Devle Mahallesi’ne yerleşmiştir. Kendisi gibi hattat olan iki oğlu, Ahmet Agâh ve Hami efendiler Devle Mahallesi’nde doğmuşlardır. Bu sebeple bir sokak da onun adını taşımaktadır. Mahallede Hâkim Kafalılar ve Dişçi Nuri Yılmazgil gibi daha pek çok tanınmış Konyalı aile ikamet etmiştir.

1756 yılında halk tarafından yaptırılan, yaklaşık bir asır sonra Gilisralı Hacı Osman Efendi* tarafından 1862 yılında yeniden ihya edilen ve Küçük Daire Medresesi* adıyla anılan medrese de Devle Mahallesi’nde Şems Parkı’nın karşısında, doğuya doğru uzanan Şerafeddin Caddesi’nin girişte sol köşesindedir. Medresenin bir bölümünde bu gün açık bir oto yıkama-otopark işletmesi bulunmaktadır. Medreseler kapatıldıktan sonra medresenin yeri Gilisralı Tahir Efendi tarafından satın alınmıştır. Mahallede Hacı Ali Efendi Darülhuffazı ile bu medreseden başka eski ve yeni bir eğitim kurumu, tarihî eser ve ibadethane bulunmamaktadır. Mahallenin ibadethane ihtiyacını Şerafeddin ve Şems camileri karşılamaktadır.

Mahallenin bilhassa batı ve güneyi, Şerafeddin Caddesi üzerindeki tarafı tamamen mesken iken son yarım asır içerisinde işyerleri ile dolmuş, tarihî doku büyük çapta tahrip olmuştur. Mahallenin 250 civarında seçmeni, bini aşkın da nüfusu vardır.

Devle Mahallesi, 2009 yılında yapılan değişiklikle on bir mahalle ile birlikte Şems Mahallesi’ne dâhil edilmiştir.

Devle Mahallesi Haritası

MEHMET ALİ UZ

BİBLİYOGRAFYA

  • Şemseddin Sami, 1989, 633; KŞS (Sak), 2007, 22; KŞS (Sak-Çetin), 2008, 57; Konyalı, Konya Tarihi, 1964, 253, 259; Uyar, Hattatlar, 1947, 100-101/17; 1948, 116/59; Komisyon, 2003, 6-7; Komisyon, 2009, 6-7; İsa Biçengüler (d. 1960) ve Muammer Biçengüler (d. 1933) ile 26.10.2010 tarihli görüşme.